Rodzaje roztworów

Chemia nie należy może do ulubionych dyscyplin wszystkich osób, ale trudno się nią nie interesować, jeżeli jest ona tak naprawdę obecna w życiu każdego człowieka. Tylko może nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. Chemicznym przykładem, który można na bieżąco obserwować w swoim życiu, są roztwory. Czym one są? Gdzie można je spotkać? Jakie są rodzaje roztworów? Oto kilka słów na ten temat.

Roztwory – ogólnie

Chcąc wyjaśnić czym są roztwory, należy powiedzieć, że ma się do czynienia z dwoma substancjami, które miesza się w jednym pojemniku. Jeżeli jedna substancja całkowicie rozpuści się w drugiej, powstaje roztwór. Na chemii będzie można stworzyć niejeden roztwór pod okiem nauczyciela przy użyciu różnych substancji, które wymagają zachowania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

Takim jednak życiowym przykładem roztworu, jest herbata/kawa z cukrem. Wystarczy tylko cukier wsypać do gorącego napoju, rozmieszać i oto powstaje roztwór. Całkiem możliwe, że zdecydowana większość osób nie myśli w ogóle o chemii, kiedy przyrządza sobie takie napoje, a proszę – prosty przykład z życia wzięty.

Przykłady roztworów

Nie ma co na razie odwoływać się do roztworów, które tworzone są ne lekcji chemii. Lepiej spojrzeć na jeszcze kilka innych przykładów, które są prosto z życia wzięte.

Czy ktoś zdaje sobie sprawę z tego, że nawet mineralna woda gazowana jest roztworem? Oczywiście, że tak jest, ponieważ w wodzie zostają rozpuszczone sole mineralne, które są w tym przypadku ciałem stałym i dwutlenek węgla pełniący rolę gazu.

Woda morska zawiera w sobie minerały, które są substancjami rozpuszczonymi. Z kolei woda jest rozpuszczalnikiem. Sole mineralne również zaliczane są do substancji rozpuszczalnych. Doskonale znany wszystkim ocet to kolejny roztwór. W tym przypadku woda pełni rolę rozpuszczalnika, a kwas octowy jest substancją rozpuszczoną. Na samym końcu można wymienić klasyczną wodę z cukrem. Chyba po tylu przykładach łatwo można stwierdzić, że woda jest rozpuszczalnikiem, a cukier substancją rozpuszczoną.

Rola roztworów jest ogromna. Skoro już mowa o przykładach, to można powiedzieć, że to właśnie dzięki temu rośliny są w stanie pobierać wodę do życia prosto z gleby. Z jakimi rodzajami roztworów ma się do czynienia?

Rodzaje roztworów

Istnieje sześć podstawowych grup roztworów.

Pierwsza grupa to roztwory nasycone i nienasycone.

Ta pierwsza grupa wyróżnia się tym, że znajduje się w nim maksymalna ilość substancji rozpuszczonej, a kolejna dodana porcja substancji nie ulegnie już rozpuszczeniu. Proces rozpuszczania odbywa się pod wpływem temperatury lub ciśnienia. Istnieje możliwość dodania kolejnych porcji do wcześniej otrzymanego roztworu, ale ona nie będzie w stanie już się rozpuścić. W efekcie na dnie pozostanie osad.

Roztworem nasyconym nazywamy tą sytuację, kiedy mamy mniej substancji rozpuszczonej niż jest to możliwe do rozpuszczenia w danym rozpuszczalniku. Wszystko oczywiście musi odbywać się w określonych warunkach. Można dodać więcej substancji rozpuszczonych, które wciąż będą się rozpuszczać.

Z roztworu nasyconego można zrobić nienasycony i na odwrót. Aby uzyskać nienasycony z nasyconego, można np. dodać więcej rozpuszczalnika lub też sprawić, że całość będzie miała większą temperaturę.

Roztwór stężony i roztwór rozcieńczony

Roztwór rozcieńczony można rozpoznać po tym, że zawiera małą ilość substancji rozpuszczonych w porównaniu do ilości rozpuszczalnika. W tym przypadku stężenie substancji rozpuszczonej wynosi jedynie kilka %. Roztwór stężony to sytuacja, kiedy w środku znajduje się duża ilość substancji rozpuszczonej w porównaniu do ilości rozpuszczalnika. Tutaj stężenie substancji jest już jednak zdecydowanie większe i wynosi aż kilkadziesiąt procent. Tą pierwszą grupę roztworów otrzymuje się z roztworów nienasyconych. Stężone można wykonać zarówno z nienasyconych, jak również nasyconych roztworów.

Jeżeli ktoś chciałby poznać przykłady roztworów stężonych, to musi wiedzieć, że do tej grupy zalicza się syropy cukrowe, soki w postaci syropów, koncentraty spożywcze, szampony, a także płyny do prania i do płukania tkanin. W grupie roztworów rozcieńczonych można z kolei znaleźć herbatę z cukrem, wodę sodową, wodę do gotowania makaronu z solą, a także napój przygotowany z soku w postaci syropu oraz fizjologiczny roztwór soli.

Zawiesiny i koloidy

Na sam koniec te dwie ostatnie grupy, które są równie interesujące.

Zawiesinami nazywa się roztwory, które mają duże cząstki, jakie nie rozpuszczają się w wodzie. W związku z tym, że te cząstki są duże, opadają na samo dno pojemnika. Koloidy to z kolei cząstki substancji, które są większe niż w przypadku roztworu, jednak mniejsze niż w zawiesinie. W efekcie są one zawieszone i rozproszone po całym rozpuszczalniku. Można je dostrzec gołym okiem jako zmętnienie, jednak nie opadają one na dno naczynia.

Zawiesiną jest chociażby uwielbiany przez wszystkich sok pomarańczowy z miąższem lub też inny smak. Jeden najważniejszy jest miąższ, który unosi się w naczyniu. Czasem też leki można otrzymać w formie zawiesiny. Koloidem może być z kolei mgła, którą bardzo często można spotkać na swojej drodze. Wśród innych przykładów można wymienić mleko. Tłuszcz zostaje rozproszony w wodzie, dzięki czemu nie trzeba pić jego bardzo tłustych wersji.

Właściwie to należałoby powiedzieć, że współczesna branża spożywcza jest w stanie zaoferować wiele takich zawiesin oraz koloidów. Wystarczy tylko rozejrzeć się we własnym domu, aby znaleźć wiele takich przykładów.

Chemia to naprawdę fascynująca nauka, której nie można się oprzeć. Można dzięki niej odkryć wiele rzeczy, które wbrew pozorom, wcale nie są tak trudne do wykonania. Nie brakuje takich przykładów eksperymentów, które można samodzielnie wykonać w domu. Nie będzie trzeba mieć do tego żadnych roztworów chemicznych czy też zlewek. Warto pokazać swoim dzieciom takie przykłady, aby móc je zainteresować chemią. Wydaje się, że jest to ciężka nauka, a tak faktycznie nie jest. Trzeba tylko do niej odpowiednio podejść, aby móc odkryć fascynujący świat.