Pieniny, piękne pasmo górskie a wśród nich głęboko wcięty wąwóz, jest to jedna z najbardziej fascynujących atrakcji turystycznych. Jest to niesamowite miejsce które zachwyca swoim naturalnym pięknem, ukazuje nam zróżnicowaną florę i faunę oraz ma niesamowitą historię!
Geologiczne Dziedzictwo
Rzeka na przestrzeni lat bardzo dokładnie formowała i rzeźbiła skały, strome ściany pokazują geologiczne bogactwo tego miejsca, czyni to miejsce niesamowitym do zwiedzania przez miłośników geologii oraz dla fanatyków naszej pięknej przyrody. Wąwóz zaczął nabierać swojego kształty w czasie neogenu. Miało wtedy miejsce obniżenie bazy erozyjnej w lokalnym terenie, co spowodowało wielką erozję rzeczną obszaru Homoli. Mówi się jednak, że blok uległ wydźwignięciu wzdłuż osi poprzecznej do pienińskiego pasa skałkowego, co doprowadziło do utworzenia się wąwozu. W wyniku tego procesu pod wpływem erozji rzecznej, wystąpiło głębokie wyrzeźbienie się wąwozu. Turystyczna trasa kilkakrotnie przekracza malowniczy potok. W przeszłości, aby go pokonać, trzeba było zręcznie przeskakiwać po dużych kamieniach na dnie potoku. Obecnie, dla wygody turystów, zainstalowano metalowe mostki ułatwiające przejście. Wejście do wąwozu znajduje się tuż przy szosie prowadzącej przez Jaworki, zaraz za parkingiem, wyznaczone dużą tablicą informacyjną. Przed wejściem do wąwozu znajdują się estetycznie wykonane tablice informacyjne, a w sezonie turystycznym istnieje punkt pobierania opłat za zwiedzanie. Po przejściu przez drewniany mostek nad potokiem Kamionka, po lewej stronie zobaczymy skałę zwaną Wapiennik, a za nią ciągnie się długa, niemal pionowa ściana Grzebienia. Po przeciwległej (prawej) stronie znajduje się Prokwitowska Homola, wyższa i równie stroma. W tej okolicy istnieją szyby górnicze, gdzie w przeszłości poszukiwano złota. Za Grzebieniem spotkamy Niską Skałę o wysokości 70 m, a za nią imponującą Wysoką Skałę, osiągającą 120 m wysokości. Te skały cechuje czerwonawe zabarwienie, świadczące o obecności żelaza. Dalsza trasa prowadzi przez lasiste i kamieniste zbocze, po lewej stronie potoku, które jest pokryte dużymi głazami. Strome podejście ułatwiają drewniane stopnie i poręcze. Towarzyszy nam szum potoku spadającego po kaskadach. Potok rozwidla się w kilku miejscach. Ścieżka wyprowadza nas na Dubantowską Dolinkę, gdzie znajduje się koszona polana, a także ławki i stoły dla turystów. Na polanie znajdują się tzw. Kamienne Księgi – skały, na których według lokalnych podań zapisano ludzkie losy aż do końca świata. Wokół wyjścia z wąwozu usytuowany jest kamienny wał, a na polanie wykonano ścieżkę z naturalnych kamieni, pozwalając turystom z bliska przyjrzeć się wapiennym, czerwonawo zabarwionym ścianom skalnym otaczających polankę zboczach.
Flora i Fauna
W Pieninach, gdzie znajduje się wąwóz możemy napotkać roślin które podlegają ochronie, w tym: bluszcz pospolity, cis pospolity, dziewięćsił bezłodygowy, lilia złotogłów, rojownik włochaty, skalnica gronkowa. Spośród gatunków roślin warto wymienić także dwulistnika muszego, przetacznika krzewinkowego – relikt glacjalny, smagliczkę skalną, rozchodnika ostrego, rozchodnika wielkiego – rośliny, na których żerują gąsienice niepylaka apollo, skalnicę dwuletnią – rzadki gatunek, stokrotnicę górską, urdzika karpackiego – endemit zachodniokarpacki. Ponadto, wśród rzadkich w Polsce gatunków roślin odnotowano występowanie dwulistnika muszego, głódka żółtego, lepnicy gajowej i pszonaka pienińskiego. Bogactwo flory Wąwozu Homole sprawia, że stanowi on unikalne środowisko dla wielu chronionych i rzadkich roślin. Roślinność na całym terenie pokrywa skały oraz formuje zielone zbocza co dodatkowo wzbogaca krajobraz o poprzez obserwacje zwierząt czyni to miejsce jeszcze bardziej ciekawszym dla miłośników natury.
Szlaki Turystyczne
Wąwóz Homole posiada szeroką liczbę szlaków turystycznych, każde z nich jest przypasowana do poziomu doświadczenia oraz umiejętności zwiedzającego poczynając od tych łatwych, przystosowanych dla rodzin, które chcą spokojnie przyjrzeć się temu cudownemu krajobrazowi, po te wymagające szlaki dla bardziej doświadczonych osób, na pewno każdy ze zwiedzających znajdzie coś dla siebie. Oto szlaki Wąwozu Homole:
-Szlak Zielony: Idealnie przystosowany dla rodzin i osób starszych, przechodząc przez ten szlak możemy napotkać urokliwe widoki oraz tym samym mając łatwy dostęp do głównych punktów widokowych. Trasa o długości około 3 km rozpoczyna się przy wejściu do wąwozu, tuż obok szosy prowadzącej przez Jaworki. To łatwo dostępne miejsce zarówno dla samochodów, jak i pieszych. Wprowadzenie na szlak umilają metalowe mostki, ułatwiające przekroczenie potoku Kamionka. Kiedy pokonamy mostki, zaczynamy podziwiać imponującą Skałę Wapiennik po lewej stronie. To idealne miejsce na chwilę zadumy i podziwianie widoków. Następnie szlak prowadzi wzdłuż Grzebienia i Prokwitowskiej Homoli, gdzie krajobrazy są nie tylko piękne, ale i fascynujące pod względem geologicznym. Przechodząc obok Niskiej Skały (70 m) i imponującej Wysokiej Skały (120 m) o czerwonawym zabarwieniu, świadczącym o obecności żelaza, docieramy do Dubantowskiej Dolinki. To miejsce pełne uroku z koszoną polaną, ławkami i stołami, idealne na krótką przerwę. Podczas spaceru warto zwrócić uwagę na tzw. Kamienne Księgi na polanie. To skały, na których według miejscowych podań zapisano ludzkie losy aż do końca świata.Szlak Zielony kończy się w okolicach Dubantowskiej Dolinki, dając turystom możliwość powrotu tą samą trasą lub kontynuacji wędrówki innymi szlakami wąwozu.
-Szlak Czerwony: Jest on przeznaczony dla osób z średnim doświadczeniem turystycznym na terenie gór, oferując jednocześnie spektakularny krajobraz. Przez około 4 km trasa przewodzi wędrowców przez unikatowe tereny, poczynając od obszaru wejścia do wąwozu. Rozpoczynając podróż, szlak prezentuje się jako średnio wymagająca trasa, która jednak szybko wynagradza wysiłek widokami i atmosferą otoczenia. Wędrówka zaczyna się w malowniczym otoczeniu, gdzie przyroda jawi się w pełnej krasie. Podążając szlakiem, odkrywamy urokliwe zakątki i unikalne formacje skalne, które nadają tej trasie charakterystyczny charme. Klimatyczne zarośla, ciche zatoczki i miejscami nieco wymagające fragmenty trasy dodają tej wędrówce niepowtarzalny smak. W pewnym momencie trasa prowadzi w głąb wąwozu, otaczając wędrowców surową urodą górskiego środowiska. Kamienne ścieżki i zakamarki wąwozu pozostawiają trwałe wrażenie, ukazując Pieniny w niepowtarzalny sposób. Szlak Czerwony kończy się na jednym z punktów widokowych, oferując przepiękne panoramy na okoliczne góry i doliny.
-Szlak Czarny: Najtrudniejszy, przeznaczony dla doświadczonych turystów, prowadzi przez piękne a zarazem trudne i wymagające obszary. Ta wędrówka o długości około 5 km ukrywa w sobie nie tylko malownicze krajobrazy, ale także historię i unikatowe elementy przyrody. Podczas tej podróży, zaczynającej się w głębi wąwozu, wędrowcy mają okazję zanurzyć się w dzikość tego regionu. Szlak Czarny ma swój początek w strategicznym punkcie, gdzie zaczyna się prawdziwa eksploracja tego fascynującego zakątka przyrody. Trasa ta prowadzi przez zróżnicowane tereny, od stromych zboczy po malownicze doliny. Urozmaicone krajobrazy składają się na niezapomniane doświadczenie, gdzie przyroda jawi się w różnorodnych odsłonach. Czarny szlak skrywa także niezwykłe formacje skalne, dodając elementu tajemniczości całej podróży. Korzystając z trasy, wędrowcy odkrywają także nieco zapomnianą historię tego obszaru, która sprawia, że każdy krok nabiera nowego znaczenia. Kamienne ścieżki, zielone ostępy i dzikie ptactwo sprawiają, że trasa ta staje się prawdziwym przygodowym doświadczeniem. Szlak Czarny kończy się w punkcie widokowym, oferującym rozległe widoki na malownicze tereny Pienin.
Historia Wąwozu
Wąwóz Homole posiada bogatą historię, już w XV wieku do wąwozu przybywali poszukiwacze skarbów, niektórzy próbowali również wydobywać złoto na terenie wąwozu. Miejsce to odgrywało również bardzo ważną rolę w życiach dawnej społeczności, która lokowała się w pobliżu terenu wąwozu. Wiele legend krąży wokół Wąwozu Homole, opowiadających o ukrytych skarbach i związanych z nim dokumentach historycznych. Jedną z takich historii jest zapis w testamencie Piotra Wydźgi, znanego poszukiwacza skarbów z jego czasów. Dokument z 1529 roku, zatytułowany „Castrum Homola”, wspomina o opustoszałym zamku o nazwie Homola. Badania archeologiczne przeprowadzone w 1988 roku potwierdzają istnienie warowni w wąwozie Homole, bronionej przez skały i sztucznie wykonany przekop z wodą. Odkryto m.in. XVI-wieczne cegły i fragmenty ceramiki. W 1547 roku całe Jaworki stały się własnością Stanisława Nawojowskiego, co sugeruje możliwość odbudowy zamku. Niestety, później zamek ponownie popadł w ruinę. Przed utworzeniem rezerwatu, wąwóz był terenem wypasu, a owce wpuszczane do niego nie wymagały nadzoru, ponieważ nie miały możliwości opuszczenia go. Ślady osad i dawnych obiektów pozostawia niesamowity ślad historyczny na całym krajobrazie. Jest to niesamowite miejsce, które swoim pięknem i ciekawą historią oferuje niezapomnianą przygodę oraz doświadczenia dla każdej osoby będącej zainteresowanej naszym środowiskiem. Zapraszamy do odwiedzenia tego wspaniałego miejsca, które znajduję się w zakątku Pienin, piękno natury i ciekawa historia tego miejsca daje fascynujący efekt tego całego miejsca i nadaje całości magicznego wyglądu.
Informacje dla turystów
-Wąwóz Homole jest bardzo łatwo dostępny samochodem oraz pieszo z pobliskich miejscowości.
-Najlepszy czas na zwiedzanie tego niesamowitego wąwozu to wiosna, lato i jesień. W okresach letnich i wiosennych natura przedstawia się w całej swojej okazałości, zaś jesień maluje krajobraz kolorem złota, czerwieni i pomarańczy.
-W okolicach znajdują się miejsca parkingowe, punkty informacyjne oraz restauracje oferujące swoje przysmaki.
Podsumowanie
Odkrywanie Wąwozu Homole to podróż do serca dziewiczej przyrody, miejscem, gdzie każdy krok ukazuje piękno i różnorodność tego wyjątkowego zakątka Pienin. To miejsce, które kusi spokojem, oczarowuje pięknem przyrody i zaskakuje historią, tworząc niezapomniane wspomnienia dla każdego, kto pragnie doświadczyć autentycznego piękna górskiego świata.
